Bypass Ameliyatı Öncesi Yapılması Gerekenler

Bypass ameliyatı, gelişen tıbbi teknolojiyle birlikte son yıllarda kalp ve koroner rahatsızlıklarının çözümü konusunda oldukça pratik ve temel kriterler baz alındığında risk seviyesi düşük ameliyatlar arasında sayılabilir. Köprüleme tanımıyla izah edilebilecek olan bypass ameliyatı, kusurlu görünen damarın, işlevini yerine getirmemesi sonucu söz konusu atardamarda daralma meydana gelir. Kan akışının sağlanmadığı tıkanıklık gibi durumlar da gözlemlenmektedir.

Genellikle vücudun bir başka bölgesinde yer alan damarlardan parça alınarak köprüleme tekniği ile bölgeye takviye yapılır ve tıkanıklık ya da daralma sorunu çözülür. Peki, geniş imkânlar dâhilinde birçok hastanın kalp rahatsızlığında uygulanan bypass ameliyatı öncesi yapılması gerekenler nelerdir? İşte maddeler hâlinde ameliyat öncesi yapılması gerekenler:

• Belirlenen ameliyat tarihi öncesinde doktorunuzun tavsiyelerini dikkate alarak beslenme programınıza özen göstermelisiniz. Aşırı yağlı, tuzlu ve baharatlı gıdalardan uzak durmalısınız.
• Kullanıyorsanız kalp sağlığınız için bir an önce alkol ve sigarayı bırakmalısınız. Kalp hastalıklarının en yaygın nedenlerinden biri olan sigara, damar tıkanıklığının en yaygın etkenlerindendir.
• Ameliyat öncesi hastaneye yatmadan evvel o güne kadar elinizde olan tüm hastalık verilerinizi bir dosya hâline getiriniz. Bu gibi önemli ameliyatlarda kronik ya da genetik hastalıklarınıza dair veriler, hayati önem taşıyabilir. Bu nedenle mümkün mertebe ameliyat öncesi hastaneye yatarken yanınıza bu dosyayı da alınız.
• Ameliyat öncesi beslenme ve spor alışkanlıklarınızı doktorunuza danışarak sürdürünüz.
• Beslenme ve spor alışkanlıklarının yanı sıra kan sulandırıcı, ağrı kesici gibi ilaçları keyfi olarak kullanmayınız. Bu gibi ilaçlar ameliyat sırasında risk teşkil etmektedir. Yüksek oranda kanamaya neden olabilirler.
• Ameliyat öncesi doktorunuza bilgi vermek mahiyetinde kullandığınız tüm ilaçları yanınızda getiriniz.
• Bir süre önce herhangi bir hastalık ya da ameliyat geçirdiyseniz doktorunuza bilgi veriniz. Bu hastalıklar ile alakalı kullandığınız ilaçlar hakkında da doktorunuzu bilgilendirmeyi ihmal etmeyin.
• Yüksek tansiyon, şeker ya da hayati bir organın neden olduğu herhangi bir hastalık nedeniyle kullandığınız ilaç varsa, doktorunuza belirtin ve kullanımı bypass ameliyatı için herhangi bir risk teşkil etmiyorsa ihmal etmeyin.
• Ameliyat sırasında oluşabilecek herhangi bir aksilik nedeniyle taze kan bağışında bulunabilecek bir yakınınızın hastanede bulunması gerekebilir. Bu nedenle ameliyat öncesi kan verebilecek bir yakınınızı kan bağışı için hazırda bulundurmanız fayda sağlayacaktır.
• Bypass ameliyatı öncesi yakın tarihte geçirilen ameliyatlar, kullanılan ilaçlar ve yaptırılan iğneler hayati önem taşıyabilir. Bu nedenle 1 ay öncesine kadar varsa geçirdiğiniz operasyonu, kullandığınız ilaç ve iğneleri doktorunuzla paylaşmalısınız
• Kadın hastalar için regl tarihleri önem arz etmektedir. Ameliyat tarihini alırken doktorunuz ile bu konu hakkında görüşmeniz gerekebilir.
• Bypass ameliyatı sonrası ortalama hastanede yatış günü 4 ila 10 arasıdır. Bu süre hastanın sağlık durumu, iyileşme hızı ve ameliyat sonrası oluşabilecek çeşitli komplikasyonlara bağlı olarak artış/düşüş gösterebilir. Bu nedenle ameliyat sonrası için günlük olarak kullanılabilecek iç çamaşırı, pijama ve kıyafetleri hazırda bulundurmalısınız.
• Ameliyat sonrası hasta, belirli bir süre bazı ameliyat ağrıları çekeceği için pek rahat edemeyecektir. Bu nedenle rahat edebileceği minik kırlent ve minderler yatakta destek olarak kullanılabilir.
• Ameliyat sonrası dikkat edilmesi gereken en önemli kriter hijyendir. Yalnızca hastanın değil, hastayla birlikte kalan refakatçinin de gün içinde kişisel temizliğine ve hastanın kullandığı malzemelerin temizliğine özen göstermesi gerekmektedir. Mümkün mertebe çok fazla eşya temasından kaçınmalı ve sıklıkla ellerini yıkayarak sterilize etmelidir.

Bypass Ameliyatı Riskleri Nelerdir?

Bypass ameliyatı, kalp damalarında meydana gelen daralma ya da tıkanıklık sorununu ortadan kaldırmak için vücudun başka bölgesinden alınan damarlar ile damar köprüleri oluşturma işlemine denmektedir. Oldukça hayati bir cerrahi operasyon olarak bilinse de, gelişen tıbbi teknolojisi sayesinde son yıllarda oldukça kolay ve pratik bir operasyon olarak kabul edilmektedir.

Kalbin etrafını çevreleyen ve buradaki kalp kasını besleyen koroner arterlerde meydana gelen olası bir tıkanıklık bypass operasyonu ihtiyacını doğurur. Kalbi besleyen koroner arterler, vücuda pompalanacak olan kanın sağlıklı bir şekilde aktarılmasını ve kan akışının sağlıklı bir şekilde devam etmesini sağlayan hayati atardamarlardır. Bu atardamarlardan herhangi birinde olası bir tıkanıklık ya da daralma, kalp krizi gibi hayati hastalıklara davetiye çıkarır. Bypass ameliyatı ise bu gibi koroner arter ya da kalp damarlarındaki tıkanıklık ya da daralmayı ortadan kaldırmak için uygulanan cerrahi operasyondur.

Bypass Ameliyatı Neden Yapılır?

Kalp, ihtiyacı olan kanı, tanımını yaptığımız koroner arter adı verilen atardamarlar aracılığıyla alır. Bu damarlardan birinin çeşitli nedenler ile tıkanması bypass ameliyatı ihtiyacını doğurur. Peki, bypass ameliyatı hangi durumlarda neden yapılır?

Genetik Faktörler

Genetik yatkınlık nedeniyle oluşan kalp hastalıkları, ilerleyen yaşla birlikte ortaya çıkan kalp ve damar tıkanıklıklarını sıkça tetiklemektedir.

Yaşam Kalitesi

Sigara ve alkol gibi alışkanlıklar, kalbe giden damarları doğrudan tıkamakta ve ilerleyen yaşla birlikte damar yollarının fonksiyonlarını bozarak kalp krizi riskini artırmaktadır. Bypass ameliyatına neden olan en yaygın hastalıkların başında gelmektedir.

Beslenme Alışkanlıkları

Özellikle aşırı yağlı, tuzlu ve baharatlı beslenme alışkanlıklarına sahip kişilerde kalp ve damarlardaki yağlanma nedeniyle meydana gelen tıkanıklıklar, genç yaşta bile çeşitli kalp hastalıklarının ortaya çıkmasını tetikleyen faktörler arasındadır. Genellikle doğu illerimizdeki yağlı beslenme alışkanlıkları, söz konusu hastalıkların yaygın bir şekilde ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Egzersiz

Özellikle sigara ve alkol tüketen, düzensiz bir yaşam şekline sahip olan kişilerde görülen egzersiz eksikliği, vücudun zamanla yorulmasına, hayati organların fonksiyonlarını yerine getirememesine bağlı olarak ilerleyen yaşla birlikte iflas edebilirler. Bu durum bypass ameliyatı ihtimalini şiddetlendirebilir.

Diğer Hastalıklar

Bypass ameliyatı, çoğunlukla koroner arter (atardamar) damarlarda meydana gelen tıkanıklık nedeniyle oluşsa da, başka bazı hastalıkların neden olduğu kalp rahatsızlıkları ya da yoğun stres, hastanın kalp ve damar rahatsızlıklarını tetikleyebilir. Yani diğer ana arter etkenlerin yanı sıra, çeşitli hastalıklar tetikleyici bir rol üstlenebilir.

Bypass Ameliyatı Riskleri Nelerdir?

Bypass ameliyatı, son yıllarda gelişen tıbbi teknolojiyle birlikte oldukça pratik bir cerrahi operasyon hâline gelmiştir. Son 10 senelik gelişimle birlikte açık kalp ameliyatlarında bile çeşitli devrimler yaşanmış, bu alanda atılan adımlar, bypass ameliyatı gibi operasyonları çok daha sağlıklı sonuçların elde edildiği bir kategoriye sokmuştur. Fakat her ne kadar gelişen teknolojiyle donanımın dijital bir hâl aldığı altyapı modern bir zemine oturmuşsa da, risk her daim devam etmiştir. Fakat risk, genel itibariyle hastanın sağlık durumuna ve bypass ameliyatının neden ihtiyaç duyulduğuna göre değişmektedir. Risk oluşturabilecek kriterleri maddeler hâlinde sıralamak gerekirse

• Son dönemde 70 yaş üstü hastalar.
• Düzensiz ve kalitesiz bir yaşam tarzına sahip olup kalp damarlarını aşırı derecede yoranlar.
• Sigara ve alkolü aşırı derecede tüketerek vücuduna iyi bakmayanlar.
• Sağlıksız beslenme, yaşam tarzı ve kalitesiz uyku düzeni gibi yoğun stres yaratarak vücudunu ve kalbini olumsuz etkileyecek aktivitelerde bulunanlar

Bypass ameliyatının riskli grupları arasında yer alırlar.

Bypass Ameliyatı Sonrası Yapılması Gerekenler

Kalp ve damar hastalıkları konusunda son yıllarda artan bypass ameliyatı, gelişen teknoloji nedeniyle basit bir cerrahi operasyon olarak kabul edilse de, aslında hayati riskler taşıyan, öncesi ve sonrasında ciddi önlemlerin alınması gereken bir ameliyattır.

Ülkemizde özellikle koroner kalp rahatsızlığının yaygınlaşmasıyla birlikte çeşitli tedavi yöntemlerinin yaygınlaşması, hastalığın yaş, cinsiyet ve daha geniş bir kriter skalasına yayılmasına önayak oldu. Fakat bu yanılgı, bypass ameliyatının “sıradan” bir ameliyat olduğu algısına da neden oldu. Özellikle yüksek oranda sigara ve alkol kullanan, spor yapmayan, beslenme alışkanlıklarına özen göstermeyen bireylerde çok genç yaşlarda ortaya çıkan kalp ve damar tıkanıklıkları, vücudun hayati fonksiyonlarında kalıcı hasarların oluşmasını tetikliyor.

2000’li yıllara kadar bypass ameliyatına gerek görülen etkenler çoğunlukla sigara ve egzersiz eksikliği iken, son yıllarda bu durum her ne kadar tedavisi daha geniş imkânlarda olsa da, beslenme alışkanlıkları ve sağlıksız beslenmeyle de ortaya çıkabiliyor. Bu durum ne yazık ki son yıllarda artan sağlıksız ve hormonel besinlerdeki artışla ortaya çıkmaktadır.

Fakat genel veri tablosuna baktığımızda çoğunlukla sigara, alkol ve kalitesiz, sağlıksız yaşam şekli nedeniyle ortaya çıkan rahatsızlıklar, kişilerin ihmalkârlıkları nedeniyle damar tıkanıklığı ya da daralma sorunlarına davetiye çıkarıyor. Bu durum genellikle yüksek oranda tütün ürünleri tüketen, sağlıksız beslenen ve spor yapmayan kişilerde gözlemlenmektedir. Peki, çeşitli kriterler nedeniyle ortaya çıkan bypass ameliyatı sonrası yapılması gerekenler nelerdir? Dilerseniz bu detayları maddeler hâlinde sıralayalım. İşte bypass ameliyatı sonrası yapılması gerekenler:

Hijyen

Kritik bir ameliyat olması nedeniyle, ameliyat sonrası gözetim altında hastanede olduğunuz süreçte de, taburcu olup eve geçtiğiniz süreçte de hijyen konusu en önemli kriterdir. Olası bir viral enfeksiyon, ameliyat sonrası metabolizmanızda kritik sorunların oluşmasını tetikleyebilir. Doktor tavsiyesi altında ameliyat sonrası gün aşırı vücudunuzu temiz tutmalı, iç çamaşırı ve kıyafetlerinizi günlük olarak değiştirmelisiniz. Hastane, ortam itibariyle mikroorganizma yuvası olarak kabul edilebilir. Taburcu olana kadar geçirdiğiniz süre boyunca mümkün mertebe odanızı, yatağınızı, odada kullandığınız eşyaları sterilize etmelisiniz.

Kıyafet

Özellikle hastanede kullandığınız iç çamaşırı ve kıyafetlerinizin temizliğini muhafaza etmeye özen göstermelisiniz. Günlük olarak değiştirmeye dikkat etmelisiniz. Olası bir bakteri üretimi enfeksiyon kapmanıza neden olabilir.

Ortam

Ameliyat sonrası hastane ve evde, bulunduğunuz ortamın temiz olmasına, belirli aralıklarla havalandırılmasına özen gösterin. Temiz hava ciğerlerinizin fonksiyonunu zinde tutabileceği gibi, damalardaki kan dolaşımının da sağlıklı bir şekilde stabil hâle gelmesine neden olur.

Sigara ve Alkol

Herhangi bir kalp hastalığına sahipseniz, kesinlikle sigara ve alkolü bırakmalısınız. Sigara ve alkol, içerikleri nedeniyle zaten sağlığa oldukça zararlı maddelerdir. Bu maddeler herhangi bir kalp rahatsızlığına sahip kişilerin çok kısa sürede hayati tehlikeye neden olabilecek travmalar yaşamasına neden olabilir. Kalp çarpıntısı, damar tıkanıklığı, solunum yetmezliği vb. gibi.

Dikkat

Ameliyat sonrası en çok dikkat etmeniz gereken husus, gün içindeki standart hareketlerinizdir. Yatış şekliniz, yürüme sıklığınız, ameliyatlı bölgeyi riske atmayacak hareketler vs. Özellikle yatış pozisyonunuz, doktorunuzun tavsiye ettiği şekilde olmalıdır. Göğüs kafesinizi sıkıştıracak, nefes almanızı zorlayacak ya da ağrı duymanıza neden olacak yatış şekillerinden uzak durmalı, mümkün olduğunca sırtüstü yatmalısınız.

Kontroller

Ameliyat sonrası doktorunuzun tavsiye programına uymalı, beslenme ve egzersiz alışkanlıklarınızı aksatmadan yerine getirmelisiniz. Ameliyat sonrası ilk 4 hafta en kritik süreçtir. Bu süreç boyunca yaşam şeklinize ve kalitesine dikkat etmeli, ilerleyen tarihlerde doktor kontrollerinizi ihmal etmemelisiniz.

Neden Bypass Ameliyatı İhtiyacı Duyulabilir?

Kanınızdaki plak denilen bir malzeme arter duvarlarınızda birikirse, kalp kasına daha az kan akar. Bu tip koroner arter hastalığı (KAH) ateroskleroz olarak bilinir.

Kalbin tükenme ve yeterli kan alamaması durumunda başarısız olma olasılığı daha yüksektir. Ateroskleroz, vücuttaki herhangi bir atardamarı etkileyebilir. Koroner arterleriniz o kadar daralırsa veya kalp krizi geçirme riskiniz yüksekse, doktorunuz kalp bypass ameliyatı önerebilir. Doktorunuz ayrıca, tıkanıklığın ilaç tedavisi veya diğer tedavilerle başa çıkamayacak kadar şiddetli olduğu durumlarda bypass ameliyatı önerecektir.

Kalp bypass ameliyatı ihtiyacı nasıl belirlenir?

Bir kardiyolog da dahil olmak üzere bir doktor ekibi, açık kalp ameliyatı geçirip geçiremeyeceğinizi belirler. Bazı tıbbi durumlar ameliyatı karmaşıklaştırabilir veya bir ihtimal olarak ortadan kaldırabilir.

Komplikasyonlara neden olabilecek durumlar şunları içerir:

• Şeker hastalığı
• Anfizem
• Böbrek hastalığı
• Periferik arter hastalığı (PAD)

Ameliyatınızı planlamadan önce bu sorunları doktorunuzla görüşün. Ayrıca ailenizin tıbbi geçmişi ve aldığınız tüm reçeteli ve reçetesiz (OTC) ilaçlar hakkında da konuşmak isteyeceksiniz . Planlanan cerrahi sonuçlar genellikle acil cerrahiden daha iyidir.

Kalp bypass ameliyatının riskleri nelerdir?

Herhangi bir açık kalp ameliyatında olduğu gibi, kalp bypass ameliyatı risk taşır. Son teknolojik gelişmeler, başarılı bir ameliyat şansını artırarak prosedürü iyileştirmiştir.

Ameliyattan sonra hala bazı komplikasyonlar için risk var. Bu komplikasyonlar şunları içerebilir:

• Kanama
• Aritmi
• Kan pıhtıları
• Göğüs ağrıları
• Enfeksiyon
• Böbrek yetmezliği
• Kalp krizi veya inme

Bypass Ameliyatı Başarı Oranı

Kalp bypass ameliyatları ciddi ancak nispeten güvenlidir. Cerrahlar her yıl yüzbinlerce kalp bypass ameliyatı gerçekleştirmekte ve ameliyatı geçirenlerin çoğu uzun süreli ilaç kullanmaya ihtiyaç duymadan semptomlarından kurtulmaktadır. Kalp hastalığı ne kadar şiddetli olursa, komplikasyon riski de o kadar yüksek olur. Bununla birlikte, ölüm oranı düşüktür ve bir rapora göre, kalp bypass ameliyatı geçirenlerin sadece yüzde 2 – 3’ü ameliyat sonucu ölüyor.

Bypass Ameliyatı İyileşme Süresi

Uyandıktan sonra, kişi nefes almasına yardımcı olan boğazından aşağı doğru bir tüp alacaktır. Kendini garip ve rahatsız hissedecek, ancak gerekli. Genellikle, doktor 24 saat sonra tüpü çıkarır. Ortalama olarak, bir kişi ameliyattan sonra yaklaşık bir hafta hastanede kalır. Acı ve gece terlemesi yaşamak normaldir ve akciğerlerde sıvı olması muhtemeldir, bu yüzden insanlar iyi bir öksürük beklemelidir. İnsanlar genellikle doktor solunum tüpünü çıkardıktan hemen sonra yemeye başlar ve hareket eder. Yaygın ameliyat sonrası ilaçlar tipik olarak kan pıhtılarının önlenmesine yardımcı olan trombosit inhibitörleri olarak adlandırılan ilaçları içerir.